Τι προοπτικές έχουν τα e-fuels;

Ελπίδα κάποιων για το θερμικό στόλο, αλλά σπατάλη για άλλους

Τα βιώσιμα καύσιμα, ανάμεσά τους και τα ηλεκτροκαύσιμα ή e-fuels, είναι για πολλούς μια αχτίδα ελπίδας σε ένα μέλλον που αργά αλλά σταθερά φαίνεται να καταλαμβάνεται από ηλεκτρικά. Γιατί μπορεί το ρεύμα να προωθείται ως η επόμενη μέρα της αυτοκίνησης, αλλά υπάρχουν αυτήν τη στιγμή δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες εκατομμύρια συμβατικά αυτοκίνητα στην Ευρώπη (και ακόμα περισσότερα στον υπόλοιπο πλανήτη), πολλά σχετικά καινούργια, που αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο σκληρών νομοθεσιών έως το 2035, ανάλογα και με τις αποφάσεις που θα ληφθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και φυσικά, υπάρχει και η επικείμενη απαγόρευση παραγωγής νέων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης Η τιμή, η διάδοση και η αντιμετώπιση από το νόμο που θα έχουν τα e-fuels μπορούν να κάνουν τη διαφορά στα τέλη ή στη δυνατότητα κυκλοφορίας σε δέκα χρόνια ενός βενζινοκίνητου που αγοράζεται σήμερα, στη συνέχιστη της παραγωγής ενός άλλου αύριο, αλλά και στην ψυχολογική ηρεμία των απανταχού petrolheads.

Για τους αμύητους, τα ηλεκτροκαύσιμα είναι συνθετικά καύσιμα με βάση διοξείδιο του άνθρακα δεσμευμένο από την ατμόσφαιρα και υδρογόνο από ηλεκτρόλυση. Η ιδέα είναι ότι δεν απελευθερώνουν νέες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και είναι έτσι περιβαλλοντικά ουδέτερα. Πολλοί δε συμμερίζονται την άποψη ωστόσο, θεωρώντας τα σπατάλη ρεύματος – ελέω ηλεκτρόλυσης και μικρότερης αποδοτικότητας του ηλεκτρισμού σε σχέση με τη χρήση του στην μπαταρία ενός ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου – που δεν κάνει κάτι για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, καθώς απλά διατηρεί τα επίπεδα ίδια.

Ουδέτερα σε εκπομπές με «πράσινη» παραγωγή

Βασικό πλεονέκτημα των e-fuels είναι πως δεν απαιτείται κάποια μηχανική μετατροπή για τη χρήση τους. Μελέτες όπως αυτή του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Darmstadt, που παρακολούθησε και εξέτασε τους κινητήρες από το ADAC XC Cup, δείχνουν πως δεν υπάρχει πτώση στην απόδοση ή στη ροπή, ούτε αύξηση στην κατανάλωση αν ένας τυπικός κινητήρας χρησιμοποιήσει ηλεκτροκαύσιμα. Και το σημαντικότερο, δεν προκύπτουν ούτε βλάβες. Για τα περισσότερα αυτοκίνητα, το μόνο που αλλάζει με τα e-fuels είναι μπροστά από ποια αντλία θα σταματήσουν, οπότε θεωρητικά η πλειοψηφία του θερμικού στόλου θα μπορούσε να αρχίσει να ανεφοδιάζεται από αύριο.

Το ζητούμενο βέβαια είναι και τι αλλάζει κλιματικά. Στις ίδιες έρευνες, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ήταν κατά 77% μειωμένες σε σχέση με την «παραδοσιακή» βενζίνη, με τις μετρήσεις να υποδεικνύουν ότι, αν η παραγωγή γίνει με ηλεκτρισμό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η μείωση μπορεί να ανέλθει στο 92%. Κοινώς, αν η ηλεκτρόλυση του νερού και της σύνθεσης γίνει με «πράσινο» ρεύμα, τα ηλεκτροκαύσιμα προσεγγίζουν την ουδετερότητα από πλευράς περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Για την πλήρη εκμηδένιση απαιτείται φυσικά και οικολογική μεταφορά τους, αλλά από την άλλη και η παραγωγή και μεταφορά των μπαταριών έχει εκπομπές. Στα e-fuels ωστόσο, η οικολογική μεταφορά και διανομή έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία διότι, όπως προειπώθηκε, δε συμβάλλουν στη μείωση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα, αλλά πρακτικά ανακυκλώνουν το υπάρχον.

Υπάρχει επίσης και το ζήτημα απελευθέρωσης άλλων βλαβερών αερίων από την καύση των συνθετικών καυσίμων. Εδώ οι έρευνες είναι αρκετά περιορισμένες, αλλά τα λίγα αποτελέσματα που υπάρχουν δείχνουν ότι η χρήση e-fuel απελευθερώνει σαφώς μικρότερες ποσότητες μονοξειδίου του άνθρακα, διοξειδίου του αζώτου και λοιπών καυσαερίων. Οι ενδείξεις για το μέλλον είναι θετικές λοιπόν, αλλά θα χρειαστούν πιο εκτεταμένες έρευνες στο συγκεκριμένο θέμα.

Σημαντικός και απρόβλεπτος ο παράγοντας κόστος

Πέραν του περιβαλλοντολογικού πρασίνου, υπάρχει ένα ακόμα χρώμα που αφορά τα e-fuels, αυτό του χρήματος. Με τις περιορισμένες ποσότητες που είναι αυτήν τη στιγμή διαθέσιμες ωστόσο, είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς μακροπρόθεσμα αν τα ηλεκτροκαύσιμα θα κοστίζουν… χρυσό. Το διεθνές λόμπι E-Fuel Alliance κάνει λόγο για κόστος παραγωγής μεταξύ 1,16 και 1,99 ευρώ το λίτρο για το 2025, κάνοντας παράλληλα και μια μάλλον υπεραισιόδοξη πρόβλεψη για το 2050 που τοποθετεί την τιμή του λίτρου στο βενζινάδικο ανάμεσα στα 1,45 και 2,24 ευρώ.

Δυστυχώς, είναι πολύ δύσκολο να γίνει ασφαλής υπολογισμός. Όχι μόνο είναι μικρή η ποσότητα των ηλεκτροκαυσίμων, αλλά και οι υποδομές παραγωγής του πολύ λίγες σε αριθμό. Δεν μπορούν λοιπόν να γίνουν ασφαλείς εικασίες για το ρυθμό παραγωγής, τη δυνητική αύξηση των υποδομών και το κόστος αυτών ή την εξέλιξη της τεχνολογίας σύνθεσης. Η τιμή των e-fuels στην αντλία είναι κάτι που θα πρέπει να δούμε στην πράξη, καθώς αυτήν τη στιγμή η θεωρία δε μας καλύπτει.

Τα ηλεκτρικά δείχνουν να υπερτερούν περιβαλλοντικά

Στη σύγκριση των ηλεκτροκαυσίμων με τις μπαταρίες, η πλάστιγγα φαίνεται να γέρνει από την πλευρά των τελευταίων. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει έρευνα του Ινστιτούτου Ενέργειας και Περιβαλλοντικής Έρευνας της Χαϊδελβέργης, που καταλήγει ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι φιλικότερα προς το κλίμα, ακόμα και με «πράσινη» παραγωγή για τα e-fuels.

Οι μετρήσεις περιλαμβάνουν κατανάλωση ενέργειας και νερού, εκπομπή βλαβερών ουσιών, κατασκευή των αυτοκινήτων, απόσυρση και ανακύκλωση. Τα ηλεκτρικά κερδίζουν μακροπρόθεσμα χάρη στις μηδενικές εκπομπές και έχουν επίσης μεγαλύτερο συμφέρον από την παραγωγή πράσινης ενέργειας, την ώρα που τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν ηλεκτροκαύσιμα έχουν ένα ξεκάθαρο «ταβάνι», καθώς στην καλύτερη των περιπτώσεων απλά θα παράγουν τόσο διοξείδιο του άνθρακα, όσο δεσμεύτηκε για το καύσιμό τους και πάντα θα εκπέμπουν έστω και μικρές ποσότητες επικίνδυνων καυσαερίων.

Τα e-fuels πάντως δε βρίσκονται εντελώς εκτός πλαισίου. Ωστόσο, πέραν των όποιων συγκριτικών αδυναμιών τους από πλευράς μόλυνσης του περιβάλλοντος, αυτήν τη στιγμή το μεγάλο ερωτηματικό που κάνει πολύ δύσκολο ένα τελικό συμπέρασμα είναι το κόστος. Τα ηλεκτροκαύσιμα πιθανότατα θα μπορούσαν να δώσουν κάποια χρόνια παραπάνω στους θερμικούς κινητήρες, αλλά αν τα λεφτά αποδειχθούν πολλά, θα πρόκειται για ένα δρόμο που μάλλον λίγοι θα ακολουθήσουν.