Η χαμένη τέχνη της οδήγησης

Η μείωση των μηχανικών χειρισμών σημαίνει ότι οι οδηγοί χάνουν δεξιότητες που κάποτε θεωρούνταν βασικές.
Τα συστήματα ασφαλείας και τα αυτόματα κιβώτια καθιστούν τις μετακινήσεις εύκολες και αποτελεσματικές.
Η απόλαυση της οδήγησης έχει χαθεί και μετατραπεί σε απλή «μεταφορά».
Συστήματα όπως το GPS έχουν «αυτοματοποιήσει» την σκέψη, οι σύγχρονοι οδηγοί δυσκολεύονται ακόμα και να βρουν εναλλακτική διαδρομή.

autoagora Team

Η μείωση των μηχανικών χειρισμών σημαίνει ότι οι οδηγοί χάνουν δεξιότητες που κάποτε θεωρούνταν βασικές

Η οδήγηση, για πολλούς, δεν ήταν ποτέ απλώς μια πρακτική διαδικασία μετακίνησης. Κάποτε αποτελούσε μορφή τέχνης, δεξιοτεχνίας και απόλαυσης. Ωστόσο, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει αλλάξει δραματικά τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε το τιμόνι. Κάποιοι βλέπουν αυτές τις αλλαγές ως απελευθέρωση και πρόοδο, ενώ άλλοι τις θεωρούν απώλεια ουσίας και εμπειρίας.

Σε παλαιότερες εποχές, η οδήγηση απαιτούσε ενεργή συμμετοχή και συνεχή προσοχή. Ο οδηγός έπρεπε να γνωρίζει πώς να συγχρονίζει το πάτημα του συμπλέκτη με την αλλαγή ταχύτητας, να διαβάζει τις αντιδράσεις του κινητήρα και να ελέγχει τη συμπεριφορά του αυτοκινήτου σε διαφορετικές συνθήκες. Αυτά δεν ήταν απλά τεχνάσματα, ήταν δεξιότητες που χτίζονταν με την εμπειρία και έδιναν στον οδηγό μια αίσθηση δεσμού με το όχημα.

Σήμερα, η μαζική διάδοση των αυτόματων κιβωτίων και των ηλεκτρονικών βοηθημάτων έχει μειώσει δραστικά αυτή την εμπλοκή. Ο σύγχρονος οδηγός μπορεί να κινηθεί με άνεση χωρίς να χρειάζεται να κατανοεί το πώς λειτουργεί το αυτοκίνητο ή να νιώθει τις λεπτές μεταβολές του. Για όσους μεγάλωσαν σε μια άλλη εποχή, αυτή η απλοποίηση ισοδυναμεί με απώλεια της «τέχνης» που έκανε την οδήγηση μια ξεχωριστή εμπειρία.

Τα συστήματα ασφαλείας και τα αυτόματα κιβώτια καθιστούν τις μετακινήσεις εύκολες και αποτελεσματικές

Από την άλλη πλευρά, δύσκολα μπορεί να παραβλέψει κανείς τα οφέλη που έφερε η τεχνολογική πρόοδος. Τα σύγχρονα αυτοκίνητα είναι πιο ασφαλή και πιο φιλικά στον οδηγό από ποτέ. Συστήματα όπως το ABS, το ESP, η υποβοήθηση διατήρησης λωρίδας ή η αυτόματη πέδηση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης έχουν μειώσει θεαματικά τα τροχαία ατυχήματα και έχουν σώσει αναρίθμητες ζωές. Τα αυτόματα κιβώτια προσφέρουν άνεση στις καθημερινές μετακινήσεις, ειδικά μέσα στην πόλη, όπου οι συνεχείς αλλαγές ταχυτήτων προκαλούσαν κούραση.

Για έναν οδηγό που αντιμετωπίζει το αυτοκίνητο αποκλειστικά ως μέσο μετακίνησης, αυτή η απλοποίηση είναι θετική και επιθυμητή. Η τεχνολογία δεν αφαιρεί κάτι, αλλά αντιθέτως επιτρέπει στον άνθρωπο να φτάνει στον προορισμό του με λιγότερο κόπο, περισσότερο χρόνο για συγκέντρωση και σίγουρα με μεγαλύτερη ασφάλεια.

Η απόλαυση της οδήγησης έχει χαθεί και μετατραπεί σε απλή «μεταφορά»

Για όσους όμως αγαπούν την οδήγηση, τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά ισοδυναμούν με «εξημέρωση» της εμπειρίας. Κάποτε, ένα «στριφτερό» βουνίσιο πέρασμα ή μια βραδινή διαδρομή με ελάχιστη κίνηση αποτελούσαν ευκαιρία για να νιώσει κανείς τη δύναμη του κινητήρα, τον ρυθμό του κιβωτίου και τη συνεργασία ανθρώπου-μηχανής. Σήμερα, τα περισσότερα αυτοκίνητα είναι τόσο προσανατολισμένα στην άνεση και στην ασφάλεια που έχουν περιορίσει στο ελάχιστο αυτό το στοιχείο της χαράς.

Η οδήγηση έχει μετατραπεί σε μια διαδικασία αντίστοιχη με τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς: ένα απλό μέσο μετάβασης από το σημείο Α στο σημείο Β. Η διαδρομή χάνει το ενδιαφέρον της, και το μόνο που μετρά είναι η άφιξη στον προορισμό. Για πολλούς, αυτή η μεταμόρφωση ισοδυναμεί με απώλεια μιας εμπειρίας που κάποτε έδινε αληθινή συγκίνηση.

Συστήματα όπως το GPS έχουν «αυτοματοποιήσει» την σκέψη, οι σύγχρονοι οδηγοί δυσκολεύονται ακόμα και να βρουν εναλλακτική διαδρομή

Η πλοήγηση είναι ίσως ένα πρακτικό παράδειγμα της αλλαγής που πολλοί αγνοούν. Παλαιότερα, ένας οδηγός όφειλε να μελετήσει τον χάρτη πριν ξεκινήσει, να απομνημονεύσει διασταυρώσεις, να έχει αίσθηση προσανατολισμού και να προσαρμόζεται σε περίπτωση που έβρισκε εμπόδιο στον δρόμο του. Αυτό καλλιεργούσε μια δεξιότητα που δεν περιοριζόταν μόνο στην οδήγηση αλλά και στη γενικότερη αυτονομία του ατόμου.

 Σήμερα, με το GPS να υπαγορεύει κάθε κίνηση και να δίνει λεπτομερείς οδηγίες, οι περισσότεροι οδηγοί έχουν χάσει αυτή την ικανότητα. Δεν χρειάζεται πλέον να «διαβάσουν» τον δρόμο ή να σκεφτούν εναλλακτικά, αρκεί να ακολουθήσουν τη φωνή της συσκευής. Αν το GPS αποτύχει ή η σύνδεση χαθεί, πολλοί μένουν κυριολεκτικά εκτεθειμένοι. Η άνεση είναι βέβαια ανεκτίμητη, αλλά η αυτονομία του οδηγού έχει θυσιαστεί σε μεγάλο βαθμό.

Η εξέλιξη της οδήγησης αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη αλλαγή στη σχέση μας με την τεχνολογία: περισσότερη ευκολία και ασφάλεια, αλλά λιγότερη αυθεντική εμπειρία. Για κάποιους, αυτό σημαίνει πρόοδο και καλύτερη ποιότητα ζωής. Για άλλους, σημαίνει την απώλεια μιας τέχνης που έδινε στην καθημερινότητα ένταση και απόλαυση. Η αλήθεια, όπως συχνά συμβαίνει, βρίσκεται κάπου στη μέση — ανάμεσα στην ανάγκη για άνεση και στην επιθυμία για ουσιαστική εμπειρία.