Τα λάθη που καταστρέφουν τον κινητήρα

Η αλλαγή υγρών και η τακτική συντήρηση συχνά παραμελούνται

Ο κινητήρας είναι η καρδιά του αυτοκινήτου και συνήθως το ακριβότερο κομμάτι του όσον αφορά επισκευές ή αλλαγές. Κι όμως, δεν είναι λίγοι οι οδηγοί που τον καταπονούν υπέρ του δέοντος, παραμελώντας τη συντήρησή του ή υιοθετώντας συνήθειες που φθείρουν τα μηχανικά μέρη και απειλούν τη μακροβιότητά τους.

Λάδια, λιπαντικά και πάσης φύσεως υγρά είναι εύκολο να ελεγχθούν και να αλλαχθούν, αλλά πόσο συχνά γίνεται όντως αυτό; Για πολλούς όχι αρκετά συχνά και με άσχημα αποτελέσματα. Χαμηλό επίπεδο λαδιού σημαίνει πολύ αυξημένες τριβές των μεταλλικών μερών, που σταδιακά φθείρει ή ακόμα και καταστρέφει κυλίνδρους, ρουλεμάν, έμβολα και άξονες. Ακόμα και μικρά διαστήματα με ελλιπή λίπανση μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές και ακριβές ζημιές στον κινητήρα και να οδηγήσουν μέχρι και στην ολική αντικατάστασή του.

Πιθανό είναι και να ξεχάσει κάποιος το ψυκτικό υγρό, με συνέπεια υπερθέρμανση και ενδεχομένως ζημιά στις φλάντζες, που μπορεί να οδηγήσει σε ανάμειξη λαδιού και ψυκτικού και να προκαλέσει επίσης τα προαναφερθέντα προβλήματα λίπανσης. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις φτάνουμε σε παραμόρφωση κυλινδροκεφαλών ή του μπλοκ. Η έλλειψη ψυκτικού είναι επίσης ένδειξη βλάβης εξαρχής, καθώς συνήθως υποδεικνύει διαρροή ή πρόβλημα με την αντλία ή το ψυγείο. Τακτικός έλεγχος υγρών λοιπόν. Δε χρειάζεται να αρχίσουν να ανάβουν λαμπάκια.

Τέτοιοι έλεγχοι μπορούν να γίνουν και ως μέρος γενικότερης συντήρησης, κάτι που σε αρκετά αυτοκίνητα μάλλον δε συμβαίνει όσο συχνά θα έπρεπε. Ποιος προλαβαίνει, ποιος κάθεται τώρα να περιμένει μέχρι να τελειώσει, πως θα βγουν οι μέρες χωρίς αυτοκίνητο αν το κρατήσει ο μηχανικός, αλλά δυστυχώς η πραγματικότητα είναι πως οι σύγχρονοι κινητήρες έχουν γίνει πολύπλοκοι στην κατασκευή και συχνά ευαίσθητοι ακόμα και σε φαινομενικά μικρές φθορές που μπορεί να προκαλέσουν ολέθριες αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Το τακτικό σέρβις που προτείνουν οι κατασκευαστές είναι το ελάχιστο, αλλά ανάλογα με τη χρήση του αυτοκινήτου και την τεχνολογία του κινητήρα θα πρέπει ίσως να γίνεται και συχνότερα. Αυτοκίνητα που κάνουν πολλά χιλιόμετρα σε συνθήκες πόλης ή που χρησιμοποιούν ιμάντα χρονισμού για παράδειγμα απαιτούν και μεγαλύτερη προσοχή – όλοι γνωρίζουμε τι κατάληξη έχει ένας κομμένος ιμάντας.

Στην επιμήκυνση της ζωής του κινητήρα βοηθούν και αλλαγές που για πολλούς δεν έχουν προτεραιότητα, όπως τα υγρά της μετάδοσης ή τα μπουζί και τα φίλτρα αέρα. Αν και η αρνητική επίδραση ενός παλιού μπουζί δεν είναι τόσο άμεση όσο αυτή ενός χαλασμένου ψυγείου, μακροπρόθεσμα η φθορά που προκαλείται από την κακή ανάφλεξη του καυσίμου μαζεύεται και στο τέλος αντί για μπουζί ο ιδιοκτήτης μπορεί να φτάσει να πληρώνει βαλβίδες και κυλίνδρους.

Ο κινητήρας πρέπει να θερμαίνεται, αλλά και να ψύχεται

Πρέπει να ζεσταίνουμε τον κινητήρα; Οι απόψεις διίστανται, ο χρόνος είναι λίγος, η Ελλάδα σίγουρα δεν συγκαταλέγεται στις κρύες χώρες του πλανήτη. Πολλοί απλά θέλουν να μπουν στο αυτοκίνητο και μέσα σε δευτερόλεπτα να έχουν φύγει, γιατί δεν έγινε και τίποτα και ήδη έχουν αργήσει.

Το λάδι όμως είναι πιο παχύρρευστο στις χαμηλές θερμοκρασίες και δε λιπαίνει όπως πρέπει, ενώ και τα πιστόνια εφαρμόζουν καλύτερα στους στροφάλους όταν έχουν θερμανθεί και αυξηθεί λίγο σε όγκο. Όταν παίρνει μπροστά ο κινητήρας η λειτουργία του δεν είναι ιδανική και το να ανεβούν κατευθείαν ψηλά οι στροφές φθείρει τα μεταλλικά μέρη και μειώνει τη διάρκεια ζωής του.

Ένα επιπλέον ζήτημα, για τα αυτόματα κιβώτια ειδικά, είναι και η πίεση των υγρών μετάδοσης, η οποία είναι χαμηλή κατά την εκκίνηση λόγω συγκέντρωσης χαμηλά μετά από παρατεταμένη στάση. Οι αλλαγές ταχυτήτων γίνονται πιο δύσκολες έτσι και προφανώς το να… εκτοξεύεται κανείς από το παρκάρισμα και σε είκοσι δευτερόλεπτα να «κουμπώνει» τετάρτη στη λεωφόρο θα καταπονήσει το αυτοκίνητο. Οπότε βάλτε μπροστά, βάλτε ζώνη και ξεκινήστε ήρεμα και προσεκτικά, ώστε να ανεβούν λίγο οι βαθμοί και να κυκλοφορήσει το λάδι.

Και θυμηθείτε να σταματήσετε και προσεκτικά. Ο κινητήρας πρέπει να ζεσταίνεται κατά την εκκίνηση, αλλά πρέπει να κρυώσει και λίγο πριν σβήσει. Αν το αυτοκίνητο έχει πιεστεί και η θερμοκρασία του κινητήρα είναι ανώτερη της συνηθισμένης, λόγω υψηλών ταχυτήτων στο ταξίδι για παράδειγμα ή επειδή χρησιμοποιήθηκε για να τραβήξει φορτίο, ο οδηγός θα πρέπει πρώτα να ρίξει λίγο τους Κελσίου με πιο ήρεμη οδήγηση πριν σταματήσει. Αν ο κινητήρας σβήσει ενώ είναι πολύ ζεστός, υπάρχει κίνδυνος παραμόρφωσης των κυλινδροκεφαλών ή, κυρίως για τους τούρμπο κινητήρες που θερμαίνουν πολύ το λάδι, «μπουκώματος».

Λάθη γίνονται και στα προφανή, όπως οι ύποπτοι θόρυβοι και το καύσιμο

Αυτός ο θόρυβος που ακούγεται εδώ και κάποιες μέρες και πλέον δεν του δίνει κανείς σημασία, αυτό το λαμπάκι ελέγχου κινητήρα που όλο ανάβει και σβήνει και εκνευρίζει, αυτή η μικροβλάβη που δεν επηρεάζει την οδήγηση και έτσι δεν επείγει μπορεί να αποδειχθούν πολύ ύπουλα. Ένας λίγο προβληματικός πολλαπλασιαστής που μια στο τόσο προκαλεί ένα σκάσιμο μπορεί γρήγορα να εξελιχθεί σε πρόβλημα στον καταλύτη λόγω άκαυτης βενζίνης και ένα μικρό θέμα με την αντλία νερού μπορεί να προκαλέσει σε μερικές εβδομάδες σοβαρά ζητήματα υπερθέρμανσης, φυσικά και με το ανάλογο χρηματικό κόστος. Προσέχουμε για να έχουμε. Ο ύποπτος θόρυβος αποτελεί προειδοποίηση που καλό είναι να εισακουστεί.

Και μια και μιλάμε για τα προφανή, απαιτείται προσοχή και στο καύσιμο. Δεν μπαίνει diesel σε βενζινοκίνητο και ακόμα περισσότερο δεν πρέπει να γίνεται το αντίστροφο, γιατί η βενζίνη δε λιπαίνει όπως το πετρέλαιο και οι κινητήρες diesel έχουν σχεδιαστεί και βάσει των λιπαντικών ιδιοτήτων του. Ευτυχώς είναι λίγοι αυτοί που κάνουν τέτοιους πειραματισμούς, αλλά τα λάθη είναι ανθρώπινα και τα ανοίγματα των ρεζερβουάρ ίδια, οπότε μη σταματήσετε μπροστά σε άλλη αντλία.

Απαιτείται προσοχή στο πώς και πού οδηγεί κανείς

Η οδική συμπεριφορά δεν είναι μόνο ζήτημα ασφαλείας, αλλά και κατανάλωσης και επίσης αντοχής του αυτοκινήτου. Το να φτάνει μια στο τόσο το στροφόμετρο στον κόφτη και να βρυχάται ο κινητήρας μπορεί να έχει το γούστο του, αλλά όταν γίνεται συχνά ή συνεχόμενα τότε οι κραδασμοί, η θερμοκρασία και οι μεγάλες ταχύτητες περιστροφής πολύ γρήγορα επιβαρύνουν το σύνολο. Γενικά οι υψηλές στροφές και η άτσαλη, απρόσεχτη οδήγηση καταπονούν όσο λίγα πράγματα τον κινητήρα. Ξαφνικές και άσκοπες επιταχύνσεις με τις απότομες επιβραδύνσεις που ακολουθούν, λανθασμένες αλλαγές σχέσεων («κούμπωσε» τρίτη αντί για πέμπτη), υπερβολικό και επιδεικτικό γκάζι, όλα αυτά είναι στοιχεία που σχεδόν νομοτελειακά φέρνουν το αυτοκίνητο όλο και πιο κοντά σε σοβαρή μηχανική βλάβη.

Και για να κλείσουμε, σημασία δεν έχει μόνο το πώς της οδήγησης, αλλά και το πού. Κάποια πράγματα είναι εύκολο να τα φανταστεί κανείς. Δεν είναι όλα τα αυτοκίνητα για σκληρό χωματόδρομο για παράδειγμα, ή ακόμα περισσότερο για κοτρόνες. Αλλά υπάρχουν και κάποια θέματα που δεν τα σκέφτεται κατευθείαν κάποιος, όπως η οδήγηση πάνω από λακκούβες με νερό ή σε πολύ βρεγμένο οδόστρωμα, ιδίως όταν το αυτοκίνητο είναι πιο χαμηλό. Το να περάσει νερό στις εισαγωγές αέρα και από εκεί στο θάλαμο καύσης μπορεί να έχει ιδιαίτερα δυσάρεστη κατάληξη, γιατί προκαλεί προβλήματα στη συμπίεση και την κίνηση των εμβόλων, με όσα άσχημα συνεπάγεται αυτό βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Προσοχή στον κινητήρα λοιπόν, τουλάχιστον αν ο σκοπός είναι το αυτοκίνητο να κρατήσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα.